در این مقاله چه مطالعه می‌کنید؟
اگر شما هم برای صاف و مرتب کردن دندان‌های خود نیاز به درمان ارتودنسی دارید، شاید نام ارتودنسی متحرک را شنیده باشید. آیا می‌دانید این روش چیست؟
به نظر شما این روش چه کاربردهایی دارد و آیا تمام افراد می‌توانند از روش‌های این درمان بهره‌مند شوند؟
مراحل این درمان چگونه است؟ مدت زمان آن چقدر است؟ مزایا و معایب روش‌های ارتودنسی متحرک را می‌دانید؟
در این مقاله با دکتر پژمان هادی صادق همراه باشید تا اطلاعات مؤثری در خصوص ارتودنسی متحرک و روش‌های آن به دست آورید.
ارتودنسی متحرک چیست؟
ارتودنسی متحرک (removable orthodontics) یکی از روش‌های درمان ارتودنسی است که در آن بیمار قادر به خارج کردن دستگاه ارتودنسی در حین روند درمان می‌باشد.
معمولاً دستگاه‌هایی که در این روش درمان مورد استفاده قرار می‌گیرند، در دو دسته بندی کلی هستند.
یک دسته بندی برای حرکت‌های ساده دندانی و گروه دیگر برای حرکت دادن فکین کاربرد دارند. طراحی آنها به گونه‌ای است که با کمک فنرها، پیچ‌ها و دیگر اجزای خود نیروی معینی را به دندان‌ها و فکین وارد می‌کنند.
آیا تمام افراد می‌توانند تحت درمان ارتودنسی متحرک قرار بگیرند؟
به طور کلی در اولین جلسه مشاوره متخصص ارتودنسی تمام گزینه‌های درمان را بررسی و برای بیمار توضیح می‌دهد. این جلسه مشخص می‌شود که آیا استفاده از روش‌های ارتودنسی متحرک مناسب می‌باشند یا خیر.
نوع و میزان ناهنجاری، سن بیمار و ... تأثیر بسزایی در انتخاب بهترین روش درمان دارند.
بنابراین، برای اینکه بدانید آیا می‌توانید از این روش استفاده داشته باشید یا خیر، با ما تماس بگیرید و از جلسه مشاوره رایگان با دکتر پژمان هادی صادق بهره‌مند شوید.
مدت زمان ارتودنسی متحرک دندان
به طور کلی مدت زمان روش‌های این درمان به نسبت ارتودنسی ثابت کوتاه‌تر می‌باشد. البته باید بدانید موارد متعددی از جمله نوع و میزان ناهنجاری، وضعیت فک، سن و ... همگی در مدت زمان این درمان تأثیر دارند.
متخصص ارتودنسی مدت زمان انجام روش درمان شما را به طور تخمینی در جلسه ویزیت به اطلاع شما خواهد رساند.
چه مواردی در طول درمان ارتودنسی متحرک تأثیر دارند؟
طول درمان این روش تحت تأثیر موارد زیر قرار دارد:
- از جمله مهم‌ترین عوامل میزان به هم ریختگی و نامرتبی دندان‌ها است.
- همکاری بیمار با متخصص ارتودنسی نقش بسیار مهمی در نتیجه مطلوب این درمان دارد. در صورتی که بیمار در مدت زمان بیان شده از پلاک خود استفاده نداشته باشد، در روند درمان خلل ایجاد خواهد کرد.
- سن بیمار از دیگر موارد تأثیر گذار در این مدت زمان است. معمولاً درمان برای بیماران کم سن و سال به دلیل رشد استخوان فک راحت‌تر و با سرعت بیشتری انجام می‌گیرد.
- برخی از مواقع ممکن است در حین درمان بیمار با مشکلاتی از جمله آسیب به فک و دندان و ... مواجه شود. این موضوع نیز می‌تواند روند درمان را طولانی‌تر کند.
- میزان مهارت ارتودنتیست نیز از دیگر موارد مهم در افزایش و یا کاهش دوره درمان خواهد بود.
مزایای ارتودنسی متحرک
از جمله مزایای این درمان می‌توان به گزینه‌های زیر اشاره کرد:
- مهم‌ترین مزایای استفاده از روش‌های نوین ارتودنسی متحرک، نامرئی بودن آن است. به همین منظور افراد زیادی که تمایل به دیده شدن دستگاه‌های ارتودنسی در دهان خود ندارند، از آن استقبال می‌کنند.
- به دلیل اینکه بیمار می‌تواند در زمان رعایت بهداشت دهان، پلاک را از دهان خود خارج کند، بنابراین مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به راحتی انجام می‌شود. در این شرایط احتمال پوسیده شدن دندان‌ها و بیماری‌های لثه کمتر از حالتی است که فرد از روش‌های ارتودنسی ثابت استفاده می‌کند.
- این پلاک‌ها حساسیتی برای بافت داخلی دهان ایجاد نمی‌کنند.
- قرار گرفتن پلاک‌های متحرک روی دندان‌ها سبب لکه دار شدن آنها نمی‌شوند.
- در صورت لزوم و در شرایط خاص امکان برداشتن دستگاه‌های ارتودنسی متحرک از دهان وجود دارد.
- استفاده از این روش محدودیتی در غذا خوردن ایجاد نمی‌کند، زیرا در زمان غذا خوردن می‌توانید این پلاک را از دهان خود خارج کنید.
ارتودنسی متحرک چه قیمتی دارد؟
قیمت ارتودنسی متحرک تحت تأثیر مواردی از جمله نوع و میزان ناهنجاری دندان‌ها، سن بیمار، روش مورد استفاده، نیاز و یا عدم نیاز به کشیدن دندان و دیگر درمان‌های جانبی دارد.
لازم به ذکر است که در این درمان ممکن است از دستگاه‌های دیگری مانند دستگاه گسترش دهنده کام (پالاتال اکسپندر)، هدگیر و ... استفاده شود که هر یک می‌توانند سبب افزایش قیمت درمان گردند.
برای کسب اطلاعات دقیق از هزینه درمان ارتودنسی متحرک باید با متخصص ارتودنسی مشورت داشته باشید. با کلینیک ارتودنسی دکتر هادی صادق تماس بگیرید و از مشاوره رایگان با ایشان بهره‌مند شوید.
مراحل ارتودنسی متحرک
برای انجام این درمان مراحل زیر طی می‌شوند:
-
ویزیت و مشاوره اولیه
در اولین جلسه متخصص ارتودنسی وضعیت دهان و دندان بیمار را به طور دقیق مورد بررسی قرار می‌دهد تا تشخیص دهد که آیا فرد می‌تواند کاندیدای مناسبی برای استفاده از ارتودنسی متحرک باشد یا خیر. در صورتی که این موضوع تأیید شد، موارد دیگری از جمله پوسیدگی‌های دندانی، بیماری‌های لثه و نیاز و یا عدم نیاز به کشیدن دندان ارزیابی می‌شوند.
زیرا قبل از شروع درمان ارتودنسی باید این مشکلات رفع گردند. پس از آن ادامه مراحل درمان ارتودنسی آغاز می‌شوند. -
قالب گیری
در این مرحله برای ساخت پلاک متحرک مورد نظر قالبی از دندان‌ها گرفته شده و به لابراتوار ارسال می‌گردد. در لابراتوار با استفاده از تجهیزات و تکنولوژی‌های پیشرفته به ساخت پلاک مخصوص هر بیمار پرداخته می‌شود. بیمار در جلسه بعدی برای دریافت پلاک متحرک و آموزش استفاده از آن به کلینیک ارتودنسی مراجعه می‌کند. -
مراجعات منظم به کلینیک ارتودنسی
از جمله مراحل مهم درمان ارتودنسی این است که بیمار باید در مدت زمان‌هایی که متخصص ارتودنسی برایش تعیین می‌کند به کلینیک مراجعه کند. در این جلسات دستگاه تنظیم شده و متخصص روند درمان را کنترل خواهد کرد. -
استفاده از ریتینر
ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی بعد از اتمام مراحل اصلی درمان برای تثبیت موقعیت دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مرحله از درمان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و نقش بسزایی در ماندگاری نتیجه درمان شما خواهد داشت.
ارتودنسی متحرک چه انواعی دارد؟
ارتودنسی متحرک تنها یک نوع از درمان محسوب نمی‌شود و انواع بسیار متنوعی دارد که هر یک از آنها ویژگی‌های خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی انواع ارتودنسی متحرک می‌پردازیم:
-
الاینرهای شفاف
الاینرهای شفاف از جمله نوین‌ترین و جدیدترین روش‌های ارتودنسی متحرک می‌باشند که امروزه مورد استقبال بسیاری از افراد قرار گرفته‌اند. این روش امروزه با پیشرفت‌هایی که داشته برای درمان بسیاری از ناهنجاری‌های دهان و دندان کاربرد دارد.
دستگاه ارتودنسی در این روش پلاک بی رنگی از جنس پلیمر مخصوص است که روی دندان‌ها به وضوح مشخص نیست و با نیروی ملایمی که به دندان‌ها وارد می‌کند، سبب حرکت دندان‌ها می‌گردد. معمولاً هر دو هفته یک بار باید برای تعویض الاینر اقدام شود. -
پلاک‌های زد اسپرینگ (فنر z شکل)
از این نوع پلاک‌ها معمولاً برای اصلاح دندان‌های قدامی عقب استفاده می‌شود. پلاک‌های زد اسپرینگ با حرکت دادن دندان‌ها به طرف جلو سبب تنظیم صحیح موقعیت دندان‌ها با هم می‌شوند. -
پلاک فانکشنال
پلاک‌های فانکشنال کاربردهای مؤثری برای درمان ناهنجاری‌های دندانی و فکی به خصوص در کودکان دارند. کوچک بودن فضای فک بالا و یا پایین با استفاده از این نوع پلاک قابل درمان است و در اکثر موارد نیاز به کشیدن دندان را از بین می‌برد. بهترین کاربرد این روش برای اصلاح دندان‌های برجسته کودکان است که با تحریک فک پایین و جلو آوردن آن موقعیت رشد را برای آن ایجاد می‌کند.
معمولاً مدت زمان استفاده از پلاک فانکشنال حدود 9 تا 12 ماه می‌باشد که هر 10 تا 12 هفته یک بار نیز برای تنظیم آن باید به مطب ارتودنسی مراجعه شود.
لازم به ذکر است که در برخی از مواقع از پلاک‌های فانکشنال در مرحله اول درمان استفاده می‌شود. بدان معنا که پس از اتمام این دوره، باید از ارتودنسی ثابت به مدت 12 تا 18 ماه دیگر استفاده گردد. -
ریتینر (نگهدارنده ارتودنسی)
این نوع پلاک در مرحله انتهایی درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس از اتمام ارتودنسی برای ثابت ماندن موقعیت به دست آمده از دندان‌ها لازم است تا مدت زمانی که متخصص بیان می‌کند، از ریتینر استفاده شود.
ریتینر به دو شکل ریتینر هاولی و ریتینر شفاف وجود دارد. مورد اول معمولاً برای تثبیت دندان‌های فک بالا مناسب است و جنسی از پلاستیک و یک سیم خم شونده دارد. مورد دوم شبیه به الاینرهای شفاف می‌باشد و به دلیل نامرئی بودن بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ارتودنسی متحرک چه معایبی دارد؟
بسیاری از بیماران در زمان مراجعه به متخصص ارتودنسی از روش‌های ارتودنسی متحرک استقبال می‌کنند. با این وجود بهتر است علاوه بر مزایای این روش، اطلاعاتی در رابطه با معایب آن نیز داشته باشید:
- نتیجه درمان در این روش وابستگی مستقیمی به همکاری بیمار با ارتودنتیست دارد؛ بنابراین اگر بیمار مدت زمان استفاده از پلاک متحرک خود را به درستی رعایت نکند، می‌تواند در روند درمان اختلال ایجاد کرده و دوره درمان را نیز افزایش دهد. به همین منظور توصیه می‌شود تا تنها برای رعایت بهداشت دهان و در هنگام غذا خوردن پلاک از دهان خارج شود.
- روش‌های ارتودنسی متحرک برای تمام انواع ناهنجاری‌های دهان و دندان کاربرد ندارند.
- وجود پلاک متحرک در دهان به خصوص روی دندان‌های فک پایین تا حدی گفتار را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
دستگاه ارتودنسی متحرک را چگونه باید تمیز کرد؟
برای تمیز کردن دستگاه ارتودنسی متحرک خود موارد زیر را انجام دهید:
- هر بار که پلاک را از دهان خود خارج می‌کنید، آن را با آب بشویید تا مواد غذایی باقی مانده روی آن خشک نشوند.
- هر شب دستگاه خود را با کمک مسواک نرم و مایع دستشویی بشویید. در زمان شستن آن از اعمال نیروی بیش از اندازه به پلاک خودداری کنید.
- توجه داشته باشید که نباید دستگاه را با خمیر دندان تمیز کنید. زیرا خمیر دندان‌ها با داشتن خواص سایندگی سبب خراشیدگی پلاک می‌شوند.
- می‌توانید برای پاک کردن شیارها و گوشه‌های پلاک از یک پنبه مرطوب شده با آب ولرم کمک بگیرید.
نکات مراقبتی درمان ارتودنسی متحرک
برای کسب بهترین نتیجه از درمان خود نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- استفاده درست از پلاک را به خوبی از متخصص ارتودنسی خود یاد بگیرید.
- شاید تا چند روز ابتدایی بعد از گذاشتن پلاک روی دندان‌های خود احساس درد و ناراحتی داشته باشید، اما نگران نباشید پس از چند روز به آنها عادت خواهید کرد.
- مدت زمانی که متخصص در رابطه با استفاده از پلاک برایتان بیان کرده است را جدی بگیرید و همواره آن را در دهان خود نگه دارید. تنها در زمان غذا خوردن، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن باید پلاک را از روی دندان‌های خود بردارید.
- اگر ورزش‌های خاص و رزمی انجام می‌دهید، توصیه می‌شود در زمان ورزش نیز پلاک را از دهان خود خارج کنید.
- قبل از قرار دادن پلاک روی دندان‌هایتان حتماً دهان خود را تمیز کنید.
- زمانی که قصد استفاده از پلاک را ندارید، حتماً آن را در جعبه مخصوص خود بگذارید.
- حداقل روزی دو بار باید پلاکتان را تمیز کنید. لازم به ذکر است که هیچ گاه از آب داغ برای شست و شوی آن استفاده نکنید، زیرا به پلاک خود آسیب خواهید رساند.
- زمانی که پلاک را در دهان دارید، چیزی نخورید. لازم به ذکر است که تنها برای نوشیدن آب می‌توانید آن را در دهان نگه دارید.
- قرار گرفتن پلاک در مجاورت حرارت می‌تواند سبب خراب شدن آن شود.
سؤالات پرتکرار
-
آیا استفاده از روش‌های ارتودنسی متحرک درد دارد؟
یکی از سؤالات رایج افراد در هنگام استفاده از روش‌های ارتودنسی متحرک در رابطه با درد ناشی از این دستگاه‌ها است.
نمی‌توان بیان کرد که این دستگاه‌ها درد غیر قابل تحملی برای افراد داشته باشند، با این وجود تغییر موقعیت دندانی در روزهای ابتدایی استفاده از این پلاک‌ها تا حدودی دردناک خواهد بود. -
آیا ارتودنسی متحرک برای سنین بالا نیز کاربرد دارد؟
بله استفاده از روش‌های این درمان محدودیت سنی ندارد و با توجه به نوع و میزان ناهنجاری تقریباً تمام افراد می‌توانند از این درمان بهره‌مند شوند. با این حال نمی‌توان مسئله سن را نادیده گرفت، زیرا انجام درمان در سنین پایین‌تر بسیار راحت‌تر و با هزینه کمتری انجام خواهد گرفت. -
طرز استفاده از ارتودنسی متحرک چگونه است؟
طرز استفاده از پلاک مخصوص و مدت زمان استفاده از آن را متخصص ارتودنسی به طور کامل به شما آموزش خواهد داد. -
در زمان استفاده از روش ارتودنسی متحرک چگونه دندان‌های خود را تمیز کنم؟
در این شرایط پلاک را از دهان خود خارج کنید و به راحتی مسواک و نخ دندان را استفاده نمایید. سپس پلاک را بشویید و مجدداً روی دندان‌های خود قرار دهید. -
آیا با وجود دستگاه ارتودنسی متحرک در دهان می‌توان هر نوع مایعاتی را نوشید؟
خیر برای میل کردن نوشیدنی‌های گازدار، شیرین و رنگی باید پلاک را از دهان خود خارج کنید و در نهایت پس از شست و شوی دهان آن را روی دندان‌های خود قرار دهید. لازم به ذکر است که تنها برای نوشیدن آب می‌توان پلاک را در دهان حفظ کرد. نفوذ چای به زیر الاینر سبب تغییر رنگ آن و نفوذ نوشابه به زیر پلاک سبب پوسیدگی‌های شدید دندانی خواهند شد. پس این موضوع را جدی بگیرید. -
آیا با وجود پلاک متحرک در دهان می‌توانم بخوابم؟
بله در زمان خواب نیز باید پلاک را در دهان خود نگه دارید. -
آیا مشکلات انحراف فک با دستگاه‌های متحرک قابل درمان می‌باشند؟
این موضوع بستگی به سن بیمار دارد. استفاده از برخی روش‌های ارتودنسی متحرک برای کودکان کارایی بسیار خوبی برای درمان ناهنجاری‌های فکی دارد، اما در رابطه با بزرگسالان به دلیل اتمام رشد استخوان فک در آنها، این دستگاه‌ها نمی‌توانند کاربرد مؤثری داشته باشند.
در برخی از مواقع این افراد علاوه بر استفاده از روش‌های ارتودنسی ثابت باید از جراحی فک نیز برای اصلاح انحرافات فکی خود کمک بگیرند. -
آیا استفاده از ریتینر پس از روش‌های ارتودنسی متحرک نیز لازم است؟
بله بعد از تمام روش‌های درمان ارتودنسی برای ثابت نگه داشتن موقعیت دندان‌ها باید تا مدت زمانی که متخصص بیان می‌کند از ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی استفاده شود. -
در چه مواردی استفاده از روش ارتودنسی متحرک کاربردی ندارد؟
به طور کلی برای درمان تمام انواع ناهنجاری‌های دندانی و فکی نمی‌توان از روش‌های ارتودنسی متحرک استفاده داشت. فشردگی بسیار شدید دندانی، ناهنجاری‌های شدید فکی در بزرگسالان، نیاز به چرخش چندگانه دندان‌ها و نامرتبی شدید دندان‌های فک پایین از جمله مواردی هستند که با استفاده از این روش درمان نمی‌شوند.
